روند ترخیص کالا و آشنایی با مراحل آن
برای آشنایی شما گرامیان با روند ترخیص یک کالای وارداتی در گمرکات کشور،کلیه مراحل آن با شرح جزئیات و بصورت ترتیبی به آگاهی تان می رسد.پیش فرض ما در این فهرست این است که کالا در گمرکات ،تخلیه گردیده و آماده ترخیص می باشد.لذا عملیات ترخیص کالا را به دو بخش “پیش ترخیص” و ترخیص کالا” تقسیم می کنیم :
عملیات “پیش ترخیص”
صدور اعلامیه ورود کالا توسط شرکت حمل بین المللی (که لاین LINE نامیده می شود)
در این خصوص الزامی است که شماره تلفنن و یا فاکس معتبری را قبلا و به سفارش صاحب کالا بر روی بارنامه حمل نوشته شده باشد که در هنگام ورود کالا به گمرک،اعلامیه ورود کالا به آن شماره ،ارسال گردد.در غیر اینصورت می بایستی با مراجعه مکرر به سایت لاین مربوطه ،و یا مراجعات تلفنی به آن، از وضعیت رسیدن کالامطلع شد.
- تهیه اسناد مقدماتی
این اسناد شامل ،اخذ موافقت سازمان مربوطه (در مورد کالاهای مشروط )،اخذ مجوز بازرگانی،دریافت ،دریافت تصویر کارت بازرگانی و از صاحب کالا
- تنظیم وکالت نامه اگر کالا بنام تاجر اصلی به گمرک وارد شده باشد،صاحب کالا می بایستی وکالت نامه هایی را در خصوص امور گمرکی،کشتیرانی، و در صورت لزوم وکالت ترانزیت کالا بنام ترخیص کارتنظیم نماید.همچنین میتوان که عنداللزوم همه انواع وکالت نامه های مذکور را،تنها در یک سند تنظیم نمود.در این حالت و در اسناد گمرکی،صاحب کالا،تاجر اصلی و اظهارکننده کالا،شخص ترخیص کار می باشد.
- صدور ترخیصیه
در این مرحله کسی که بارنامه بنام او صادر گردیده است (Consignee ) و یا کسی که از وی وکالت نامه رسمی دارد به دفتر لاین و یا نمایندگی او مراجعه نموده و با تسویه حساب و سپرده گذاری بابت حق توقف احتمالی کانتینربیش از حد مجاز(این حد مجاز نزد لاین های مختلف تفاوت داشته و از ۹ روز تا ۳۰ روز را شامل میگردد)،و نیز گزاردن چک،خود برای تضمین استرداد کانتینر،سند “ترخیصیه” کالای وارده را دریافت می نماید.
- صدور قبض انبار الکترونیکی
با ارائه سند ترخیصیه به گمرک اجرایی(گمرکی که کالای مورد نظر در آن تخلیه گردیده است)،قبض انبار الکترونیکی صادر گردیده و مراحل ترخیص کالا،رسما آغاز می گردد.
- مهر بانکی
چنانچه کالا از ارز بانکی استفاده کرده باشد،قبل از اظهار کالا درگمرک،اسنادمی بایستی به بانک ارسال گردیده و توسط بانک تایید گردد. - تنظیم و ارسال مدارک به گمرک
پیوست کردن تمامی اسناد مندرج در بندهای ۲ و ۳ و ۴ و ۵ مذکور و تشکیل “سند گمرکی” .
حال نوبت عملیات “ترخیص کالا” است :
- تنظیم پیش نویس اظهارنامه گمرکی
در این مرحله اظهار کننده کالا،کلیه اطلاعات مربوط به کالا را از حیث وزن و ارزش و تعرفه،همچنین انجام محاسبات گمرکی و مبلغ پرداختی را در یک پیش نویش اتظیم نموده و در سامانه EPL گمرکی،و بصورت دور اظهاری وارد نموده و متقابلا یک برگه چاپ شده( PRINT)، دریافت مینماید. - تعیین مسیر گمرکی
مرحله ایست که بصورت سیستمی و توسط سامانه گمرکی تعیین شده و مشخص میکند که کالای اظهار شده،در مسیرهای سبز ، زرد و یا قرمز گمرکی ترخیص گردد.توضیح مراحل سبز گمرکی بدین شرح است :
- مسیر سبز ؛
کالا نیازی به آزمایشگاه و استاندارد و نداشته و از نظر کشور ساخت و اسناد ارائه شده نیز مشکلی ندارد.همچنین ارزش و تعرفه اظهاری سند،با ارزش و تعرفه استنباطی گمرک نیز مطابقت دارد. در اینصورت،بلافاصله توسط کارشناس سند،شناسه پرداخت اعلام می گردد که وجه گمرکی بحساب گمرک، واریز و پس از تایید رئسی سرویس و بررسی و اعلام نظر واحد بازبینی،به مرحله بارگیری رسیده و جهت اخذ اجازه بارگیری،به درب خروج مراجعه نماید. - مسیر زرد ؛
کالا نیاز به آزمایشگاه و یا استاندارد دارد ولی بدلیل استفاده از ثبت سفارش کلی،و یا ارائه کاتولوگ،و سابقه عینی ترخیص همان کالا در کمتر از سه ماهه قبل، ونیز پذیرفته شدن آنها توسط کارشناس، مطابقت ارزش و تعرفه اظهاری با استنباطی.در اینصورت کارشناس عدم نیاز به ارزیابی فیزیکی را پذیرفته و شناسه پرداخت را اعلام میکند. لذا سند به مرحله بارگیری وارد شده و جهت اخذ اجازه بارگیری،به درب خروج مراجعه می نماید. - مسیر قرمز ؛
در اینصورت یکی از این احتمالات وجود دارد : کالا نیاز به آزمایشگاه و استاندارد دارد.اسناد ارائه شده،مخدوش است.ارزیابی فیزیکی کالا اهمیت ویژه دارد.ارش و یا تعرفه اظهاری با نظریه استنباطی گمرک مطابقت ندارد.
- ارزیابی فیزیکی کالا
کالا برای ارزیابی در نوبت قرار می گیرد.کارشناس ارزیاب بر اساس اظهارات مندرج سند را مورد ارزیابی قرارداده و به ثبت مشخصات کالا از نظر تعداد و وزن و نام کالا در سامانه گمرکی می پردازد.همچنین کالا را برای نمونه برداری جهت ارسال به آزمایشگاه و استاندارد،به نماینده شرکت بازرسی
آماده می سازد. - نمونه برداری
کالا توسط نماینده شرکت های بازرسی مستقر در گمرک اجرایی،نمونه برداری شده و برای تعیین ماهیت، و یا مطابقت با استاندارد های تعیین شده،ارسال می دارد.نتیجه این نمونه برداری،صرفا توسط سیستم پورتال برای گمرک ارسال گشته و از دسترسی انسانی خارج می باشد. - تعیین ارزش
پس از عودت کالا از تعیین ماهیت و نیز قبولی در مراحل آزمایشگاه و استاندارد،و بر اساس اعلام نظریه کارشناسان آزمایشگاه،کارشناس به تعییین تعرفه و ارزش کالا پرداخته و ارزش نظریه اظهاری را تأئید و یا رد می کند.در صورت قبولی نظریه اظهاری،اقدام به اعلام شناسه پرداخت نموده و در صورت رد کردن نظریه اظهاری،نظر خود را در مورد کم اظهاری اعلام مینماید.در اینصورت کارشناس نظریه خود را معمولا بصورت “درصدی” اعلام مینماید.
اعتراض به نظریه کارشناس
در صورتیکه از نظر صاحب کالا به نظریه اعلام شده کارشناس،از حیث ارزش و یا تعرفه اعتراضی وجود داشته باشد،نحوه اعتراض و پاسخ به آن مراحلی دارد:
اظهارکننده با اعلام اعتراض و همزمان با ارائه دلایلی برای این اعتراض،تقاضای تجدید نظر کارشناس را دارد.
- طرح در کمیته محلی
چنانچه در این تجدید نظرخواهی از کارشناس نتیجه مطلوبی حاصل نشد،اظهارکننده تقاضای ارسال سند را به کمیته محلی گمرک اجرایی را دارد.در این حالت ،ابتدا اعتراض در کمیته محلی گمرک که با حضور روسای سرویس و معاون فنی گمرک و رئیس درب خروج همان گمرک تشکیل می گردد،بررسی ونتیجه یا مورد تمکین(قبولی و پذیرش)صاحب کالا و یا اظهارکننده سند قرار می گیرد.و یا برای ادامه بررسی اعتراض به گمرک ایران ارسال می گردد. - ارسال به گمرک ایران
در صورت داشتن اعتراض به نظریه کمیته محلی گمرک اجرایی، می توان روند اعتراض را به دوصورت زیر اعمال نمود :
بعد از ترخیص کالا
اول آنکه بصورت اعتراض بعد از ترخیص، با پرداخت مابه التفاوت مورد اعتراض،بصورت سپرده نقدی قابل برگشت،کالا را ترخیص و سپس به اعتراض ادامه داد.
قبل از ترخیص کالا
و یا با مقدم کردن اعتراض،و بصورت اعتراض قبل از ترخیص،سند را برای بررسی بیشتر،به دفتر تعیین ارزش و یا تعرفه گمرک ایران(بسته به نوع اعتراض) ارسال نمود.گمرک ایران مکلف است که در مورد سندهای قبل از ترخیص،حداکثر ظرف دو هفته موضوع رابررسی و نتیجه را به گمرک اجرایی منعکس نماید.ولی در مورد اعتراض های بعد از ترخیص،این زمان گاهی تا چهار ماه نیز ادامه می یابد.
و در نهایت
- تیک کارشناس (نوبت شناسه پرداخت)
وقتی سند ترخیص از مرحله تایید تعرفه و ارزش عبور نموده و مورد قبول طرفین گمرک و اظهارکننده قرار گرفت،سند برای دریافت شناسه پرداخت در صف نوبت گیری قرار گرفته و با اعلام شناسه پرداخت ،برای واریز وجه در صف صندوق وارد می گردد. - تیک رئیس سرویس
پس از پرداخت وجه و خوردن تیک صندوق، سند در نوبت رئیس سرویس قراررگرفته تا از تایید آن نیز بگذزد.در این مرحله بسیار اتفاق می افتد که رئیس سرویس به ارزش و یا تعرفه و یا هر چیز دیگری در روند سند ایراد گرفته و سند را برای بررسی بیشتر به کارشناس،مرجوع نماید.و یا نظریه کارشناس مربوطه را تایید و تیک سند را وارد نموده و سند به اداره بازبینی ارسال گردد. - تیک بازبینی
اداره بازبینی،قبل از خروج کالا از گمرک،به بازبینی سند پرداخته و آن را ازحیث ارزش و تعرفه و آزمایشگاه و استاندارد و غیره مورد بازنگی قرارداده تا چیزی که موجب واردکردن زیان به منافع گمرک گردد،واقع نشده باشد. - اجازه بارگیری
پس از تمام شدن مراحل سالن گمرک،سند برای بارگیری به درب خروج ارسال می گردد.مراحل بارگیری نیز بدین شرح است :
بررسی سابقه صاحب کالا برای اطمینان از عدم بدهی پیشین گمرکی (ماده۷)
تعیین کارشناس ارزیاب و دستور برای پرداخت هزینه انبارداری (بیجک)
بررسی اجمالی ارزیاب از کالا در هنگام بارگیری و مطابقت آن با کالای اظهار شده
اخذ مجوز ورود خودرو برای بارگیری و حمل کالا
بارگیری فیزیکی کالا
تیک بارشمار درب خروج
تیک ارزیاب درب خروج
تیک رئیس درب خروج
خروج کالا از گمرک