مجموعه‌ای از قواعد و دستورالعمل های استانداردسازی شده جهت انجام معاملات تجاری بین المللی به صورت واضح و شفاف تعیین شده‌اند که اینکوترمز یا International Commercial Terms نام دارند. اصطلاحات اینکوترمز توسط اتاق بازرگانی برای اولین بار در سال ۱۳۹۶ تدوین شدند و مجموعه‌ای از اصطلاحات تجارت و بازرگانی بین المللی هستند که به منظور شفافیت در حقوق، تعهدات و هزینه‌ها وضع شده‌اند و به امور حمل و نقل، تحویل کالا و سایر وظایف تجاری مربوط هستند. از آنجا که Incoterms از مهمترین اصطلاحات گمرکی است، با ایران ترخیص همراه باشید تا به معرفی انواع قواعد و گروه‌های اینکوترمز در رابطه با حمل و نقل کالا بپردازیم.
به طور کلی اینکوترمز (Incoterms) چیست؟
برای اینکه بهتر با مفهوم و کاربرد اینکوترمز آشنا شوید، در ابتدا باید بدانید این اصطلاح گمرکی مخفف سه واژه International Commercial Terms است و به معنی اصطلاحات بین المللی بازرگانی تعریف شده است. اصطلاحات اینکوتر به مراحل و روش‌های حمل و نقلی اشاره دارند که کالا از لحظه تولید تا زمان رسیدن به خریدار طی می‌کند. انواع گروه‌های اینکوترمز تمامی حالت‌ها و روش‌های متفاوت رسیدن کالا به صاحب آن را شامل می‌شوند و این اصطلاحات به صورت بین المللی تعریف شده‌اند و در تمامی کشورها مشترک هستند.
هر یک از قواعد اینکوترمز شرایط، هزینه‌ها، حالت‌ها و مسئولیت‌هایی را در برمی‌گیرند که طرفین معامله تجاری با توافق یکی از آنها موظف به انجام شرایط تعیین شده هستند؛ به همین دلیل معرفی انواع اینکوترمز به شما در انتخاب بهتر به عنوان خریدار یا فروشنده کمک خواهد کرد. براساس قواعد Incoterms، هر کدام از روش‌های حمل و نقل مورد توافق، مسئولیت‌ها و هزینه‌های مختلفی را شامل می‌شوند که با تعیین این شرایط توانسته‌اند به تسهیل تجارت‌های بین المللی و ارتباط بهتر بازرگانان با یکدیگر کمک کند. از آنجا که این قواعد توسط اتاق بازرگانی بین المللی تدوین می‌شوند، ICC هر ۱۰ سال یکبار اینکوترمز را مورد بررسی و ارزیابی جهت ایجاد تغییر و اصلاح قرار می‌دهد؛ بنابراین مواردی که در ادامه معرفی می‌کنیم را دنبال کنید تا شناخت بهتری از اصطلاحات اینکوترمز یا همان اصطلاحات تجارت بین المللی داشته باشید.
اهمیت و کاربرد Incoterms
شناخت و معرفی انواع اصطلاحات اینکوترمز برای تاجرانی که قصد فعالیت بین المللی را دارند، بسیار حائز اهمیت است. درواقع Incoterms نقش فروشنده و خریدار را در توافقات لازم جهت حمل و نقل کالا و سایر مسئولیت‌ها مشخص می‌کند. به عنوان مثال اگر تحت عنوان تولید کننده قصد صدور و ارسال تولیدات خود به هر نقطه دیگر از جهان را دارید، لازم است چگونگی تحویل کالا را به خریدار در یک قرارداد تجاری و سند معتبر جهت اطلاع او ارائه دهید؛ بنابراین متوجه می‌شویم نقش و اهمیت اینکوترمز در چنین مراحلی نشان داده خواهد شد.
به بیان ساده‌تر، هر فردی به عنوان صادرکننده یا فروشنده کالا موظف است در یک سند مشخص از قرارداد، یکی از قواعد و انواع اینکوترمز را ذکر کند تا خریدار یا گیرنده کالا از چگونگی رسیدن محموله به گمرک مورد نظر اطلاع یابد و طرفین قرارداد بتوانند با تکیه بر یک سند مقرر از شرایط حمل و نقل کالا که در حوزه تجارت و بازرگانی بسیار مهم است، آگاهی یابند.
معرفی انواع اصطلاحات تعریف شده در اینکوترمز
اصطلاحات اینکوترمز به دو دسته اصلی و کلی تقسیم بندی می‌شوند که معنای متفاوتی از یکدیگر دارند؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنیم قبل از معرفی انواع اینکوترمز ، اصطلاحات مربوطه را برای درک بهتر قواعد تدوین شده بشناسید. اصطلاحات مناسب برای انواع روش‌های حمل و واژگان مناسب برای باربری دریایی و کشتیرانی، دو دسته اصلی مجموعه اصطلاحات Incoterms هستند. موارد و اسامی زیر مفاهیم کلی از اصطلاحات رایج در زمینه حمل و نقل کالا هستند:
Arrival: نقطه‌ای که در آن پرداخت هزینه حمل و انتقال بار صورت می‌گیرد.
Delivery: نقطه‌ای در معامله است که مسئولیت نگهداری از کالا از فروشنده به خریدار انتقال می‌یابد.
To clear for export: مرحله‌ای جهت دریافت گواهی ترخیص محموله صادراتی و اخذ مجوزهای صادرات کالا
Freight Forwarder: شرکتی که مسئولیت حمل کالا یا مشارکت در انتقال آن را بر عهده دارد.
Terminal: انبار، گاراژ کانتینرها، پارکینگ، ترمینال بار جاده‌ای، هوایی یا ریلی و هر مکان سرپوشیده و غیر سرپوشیده
Free: با ذکر این اصطلاح در قرارداد، صادر کننده متعهد می‌شود تا محموله را به نقطه‌ای که از آنجا مورد انتقال قرار می‌گیرد، برساند.
Carrier: هر فردی که طبق قرارداد مسئولیت حمل و نقل با قطار، هوا، دریا، جاده، رودخانه یا ترکیبی از آنها را بر عهده دارد.
نگاهی کلی به اصطلاحات اینکوترمز
(EXW (EXWORK، (FCA ( Free Carrier، (FAS (Free Alongside Ship، (FOB (Free On Board، (CFR (Cost and Freight، (CIF (Cost and Insurance and Freight، (CPT (Carriage Paid To، (CIP (Carriage Insurance Paid، (DAP (Delivered At Place، (DPU (Delivered at Place Unloaded، (DDP (Delivered Duty Paid از جمله اصطلاحات و حالات INCOTERMS هستند که شرایط مختلفی را در حیطه حمل و نقل کالا برای خریدار و فروشنده تعیین می‌کنند.